1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Kunstmatige intelligentie is niet zomaar een technologie.
2
00:00:03,000 --> 00:00:06,760
Het brengt de verandering die ons leven, werk en denken diepgaand beïnvloedt.
3
00:00:06,760 --> 00:00:11,440
Het raakt ons allemaal, van de manier waarop we communiceren tot de beslissingen die we
4
00:00:11,440 --> 00:00:12,440
nemen.
5
00:00:12,440 --> 00:00:16,800
En als burgers hebben we de verantwoordelijkheid om bewust na te denken over hoe we willen
6
00:00:16,800 --> 00:00:19,440
dat deze technologie in ons dagelijks leven wordt geïntegreerd.
7
00:00:19,440 --> 00:00:25,240
Maar we mogen ook van onze politieke partijen verwachten dat ze een duidelijke visie hebben.
8
00:00:25,240 --> 00:00:30,680
Een visie die niet alleen gaat over wetgeving, maar ook over het aanpakken van maatschappelijke
9
00:00:30,680 --> 00:00:34,880
vraagstukken, stimuleren van innovatie en kunstmatige intelligentie enzovoort.
10
00:00:34,880 --> 00:00:39,840
Daarom heb ik in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen onderzocht wat de politieke
11
00:00:39,840 --> 00:00:46,320
partijen in hun conceptprogramma's bestaan en wat zij dan schrijven over kunstmatige
12
00:00:46,320 --> 00:00:48,400
intelligentie in vogelvlucht.
13
00:00:48,400 --> 00:00:54,040
Deze aflevering is zeker geen stemadvies, maar ik geef wel aan wat ik vind van de plannen
14
00:00:54,040 --> 00:00:55,040
van de partijen.
15
00:00:55,040 --> 00:00:59,880
Laten we beginnen met de partijen in de huidige demissionaire kabinet.
16
00:00:59,880 --> 00:01:03,240
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.
17
00:01:03,240 --> 00:01:08,860
De VVD benadrukt dat ER ingezet moet worden ter ondersteuning van artsen en verpleegkundigen,
18
00:01:08,860 --> 00:01:11,120
zodat zij meer tijd aan de patiënt kunnen besteden.
19
00:01:11,120 --> 00:01:17,160
Ook wil de VVD dat Nederland zich in EU-verband inzet voor internationale afspraken over het
20
00:01:17,160 --> 00:01:19,560
ER-gebruik door bedrijven en overheden.
21
00:01:19,560 --> 00:01:25,220
Verder pleit de partij ervoor dat de overheid intensiever gaat samenwerken met kennisinstellingen
22
00:01:25,220 --> 00:01:30,440
en bedrijven om de kansen van AI te benutten, bijvoorbeeld voor de zorg en mobiliteit.
23
00:01:30,440 --> 00:01:34,240
Concrete wetsvoorstellen of beleidsplannen ontbreken echter.
24
00:01:34,240 --> 00:01:39,280
Het is dus de vraag wat die intensievere samenwerking concreet gaat inhouden.
25
00:01:39,280 --> 00:01:41,920
Laten we naar het CDA kijken.
26
00:01:41,920 --> 00:01:44,440
Die houden het namelijk erg algemeen.
27
00:01:44,440 --> 00:01:50,140
zeggen zij bijvoorbeeld en ik citeer "technologische ontwikkelingen als artificiële intelligentie
28
00:01:50,140 --> 00:01:54,820
bieden toekomst. We moeten ons wel bewust zijn van risico's. Techniek moet niet leidend
29
00:01:54,820 --> 00:01:59,820
zijn maar staat ten dienste van onze waarden en normen. Dit vraagt om een stevige Europese
30
00:01:59,820 --> 00:02:05,380
inzet en landelijke borging." Ook zou Europa moeten investeren in de AI-economie van de
31
00:02:05,380 --> 00:02:10,340
toekomst, maar specifieke maatregelen worden niet genoemd. Hoe wil het CDA bijvoorbeeld
32
00:02:10,340 --> 00:02:16,280
die Europese investeringen bewerkstelligen. Welke ethische kaders wil de partij aan AI
33
00:02:16,280 --> 00:02:18,920
verbinden? Wat mij betreft blijft dat vrij onduidelijk.
34
00:02:18,920 --> 00:02:26,680
De ChristenUnie vindt dat artsen altijd eindverantwoordelijk moeten blijven als AI ingezet wordt bij medische
35
00:02:26,680 --> 00:02:33,100
diagnoses. Terechte zorg, gezien het risico van overmatig vertrouwen in af en toe nog
36
00:02:33,100 --> 00:02:38,600
falende AI-systemen. Daarnaast wil de partij discriminerende algoritmes verbieden. Logisch
37
00:02:38,600 --> 00:02:44,240
lijkt me. Maar de ChristenUnie zegt ook dat ER-modellen niet getraind mogen worden op,
38
00:02:44,240 --> 00:02:50,920
ja ik zeg het even letterlijk wat er staat bij ze, generieke kenmerken zonder oorzakelijk
39
00:02:50,920 --> 00:02:55,200
verband met de voorspelde waarde. Wat daarmee precies bedoeld wordt is mij niet duidelijk.
40
00:02:55,200 --> 00:03:00,840
Want ja, als dat verband er niet is, dan heb je er ook niks aan in het trainen van je model. Maar
41
00:03:00,840 --> 00:03:06,800
goed. Een goed punt is dat ze vinden dat er beter toezicht nodig is op wat bedrijven en overheden
42
00:03:06,800 --> 00:03:10,640
overheden met onze gegevens doen en welke algoritmes en technieken ze inzetten.
43
00:03:10,640 --> 00:03:16,560
De autoriteit persoonsgegevens wordt, als het aan hen ligt, uitgebreid tot een
44
00:03:16,560 --> 00:03:20,520
sterke toezichthouder voor digitale veiligheid met voldoende technische
45
00:03:20,520 --> 00:03:23,000
kennis en middelen om ons digitaal te beschermen.
46
00:03:23,000 --> 00:03:26,520
Daarbij is specifiek aandacht voor de bescherming van kinderen.
47
00:03:26,520 --> 00:03:33,800
Dan de grootste oppositiepartijen PVV, SP, GroenLinks, PvdA, Partij voor de Dieren.
48
00:03:34,400 --> 00:03:38,000
De PVV zwijgt volledig over AI in het verkiezingsprogramma.
49
00:03:38,000 --> 00:03:40,480
Geen woord aan vuil gemaakt, dus door.
50
00:03:40,480 --> 00:03:45,520
De SP wil discriminerende overheids-AI verbieden, zoals bij de Belastingdienst.
51
00:03:45,520 --> 00:03:49,400
Ook dat lijkt me logisch en daar blijft het dan ook een beetje bij.
52
00:03:49,400 --> 00:03:50,400
Heel magertjes.
53
00:03:50,400 --> 00:03:55,080
GroenLinks, PvdA, daarentegen hebben een uitgebreide plan.
54
00:03:55,080 --> 00:04:01,280
Zo willen ze strenge EU-regels voor risicovolle AI-toepassingen als gezichtsherkenning en
55
00:04:01,280 --> 00:04:07,360
en verplichte "eco-design" regels om het energiegebruik van AI te beperken.
56
00:04:07,360 --> 00:04:14,200
Een score op deze eco-meetlat weegt dan mee bij de aankoop van AI door overheden.
57
00:04:14,200 --> 00:04:20,120
Daarnaast willen ze dat alle overheidsinstanties stoppen met het gebruik van risicoprofielen
58
00:04:20,120 --> 00:04:24,200
en algoritmes die fraude, criminaliteit of ongewenst gedrag voorspellen.
59
00:04:24,200 --> 00:04:28,720
Best wel goede punten, maar sommigen roepen er ook wel vragen bij me op.
60
00:04:28,720 --> 00:04:33,560
Zo zeggen GroenLinks en PvdA dat risicovolle AI-systemen verboden moeten worden, maar
61
00:04:33,560 --> 00:04:36,720
wat precies als risico gezien wordt is niet gedefinieerd.
62
00:04:36,720 --> 00:04:41,040
Strook dit wel met de EU-richtlijnen.
63
00:04:41,040 --> 00:04:46,560
Daarin staan er juist geen algemene verboden, maar proportionele risicobeheersing per use
64
00:04:46,560 --> 00:04:47,560
case.
65
00:04:47,560 --> 00:04:51,720
Dan een partij die het meest uitgebreid ingaat op AI.
66
00:04:51,720 --> 00:04:53,800
Wat mij betreft is dat best verrassend.
67
00:04:53,800 --> 00:04:55,400
Dat is namelijk de Partij voor de Dieren.
68
00:04:55,400 --> 00:05:01,120
De PvdD wil strengere privacyregels voor het verzamelen en gebruik van persoonsgegevens.
69
00:05:01,120 --> 00:05:05,480
Want bedrijven moeten gegevens minimaliseren en worden streng gehouden aan de principes
70
00:05:05,480 --> 00:05:08,280
'privacy by design' en 'privacy by default'.
71
00:05:08,280 --> 00:05:11,520
Best wel belangrijk voor het gebruik van AI.
72
00:05:11,520 --> 00:05:17,440
Ook wil de partij strengere ethische regels voor zelflerende AI-systemen om discriminatie
73
00:05:17,440 --> 00:05:18,440
te voorkomen.
74
00:05:18,440 --> 00:05:23,440
De overheid mag geen blackbox AI gebruiken waarbij de werking onduidelijk is.
75
00:05:23,440 --> 00:05:28,320
Bij de ontwikkeling van AI is een ethische toets verplicht volgens hen.
76
00:05:28,320 --> 00:05:33,400
AI-gegenereerde content, zoals deepfakes, moet herkenbaar zijn met een watermerk.
77
00:05:33,400 --> 00:05:39,240
De PvdD wil meer investeren in onderzoek naar veilige en ethische AI.
78
00:05:39,240 --> 00:05:45,240
Tenslotte pleit de partij ervoor het acteursrecht te moderniseren, zodat makers een eerlijke
79
00:05:45,240 --> 00:05:48,920
vergoeding krijgen voor AI die kunst in hun stijl genereert.
80
00:05:48,920 --> 00:05:54,640
Het pleidooi voor een verbod op risicovolle blackbox-AI bij de overheid juich ik toe.
81
00:05:54,640 --> 00:05:59,960
Wel vraag ik me af of de door hen verplicht gestelde watermerk op AI-gegenereerde content
82
00:05:59,960 --> 00:06:02,640
technisch haalbaar en handhaafbaar is.
83
00:06:02,640 --> 00:06:05,960
Voor teksten is dit mogelijk niet eens haalbaar.
84
00:06:05,960 --> 00:06:07,480
Ik ben heel erg benieuwd.
85
00:06:07,480 --> 00:06:12,880
Het moderniseren van het auteursrecht klinkt als een vlucht vooruit in plaats van verbieden.
86
00:06:12,880 --> 00:06:14,920
Dat is sowieso heel mooi.
87
00:06:14,920 --> 00:06:22,400
Onder de nieuwkomers in de peilingen is er nog niets duidelijk over de plannen van de
88
00:06:22,400 --> 00:06:23,640
partij van Pieter Omtzigt.
89
00:06:23,640 --> 00:06:25,080
Een nieuw sociaal contract.
90
00:06:25,080 --> 00:06:29,360
Hoewel er een boek is, vind ik dat een verkiezingsprogramma publiek beschikbaar moet zijn.
91
00:06:29,360 --> 00:06:30,840
Dus die sla ik dan over.
92
00:06:30,840 --> 00:06:37,200
BBB ziet vooral kansen voor datawetenschap en AI in de publieke sector.
93
00:06:37,200 --> 00:06:40,880
Ook willen ze deepfakes strafbaar stellen.
94
00:06:40,880 --> 00:06:42,720
Wat ik uiteraard toejuich.
95
00:06:42,720 --> 00:06:47,480
Verder benadrukt BBB het belang van transparantie bij AR-systemen.
96
00:06:47,480 --> 00:06:53,160
Opmerkelijk is dat BBB als enige een standpunt inneemt over het gebruik van AR door ons leger.
97
00:06:53,160 --> 00:06:58,640
Ze zeggen daarover, en ik citeer "We omarmen het gebruik van drones en kunstmatige intelligentie
98
00:06:58,640 --> 00:07:00,080
in de moderne krijgsmacht.
99
00:07:00,080 --> 00:07:05,360
Het gebruik en de ontwikkeling van technologie in de krijgsmacht zou niet door politiek beïnvloed
100
00:07:05,360 --> 00:07:09,920
moeten worden zolang de uiteindelijke inzet en daadwerkelijke gevechtshandeling een menselijke
101
00:07:09,920 --> 00:07:10,920
beslissing blijft."
102
00:07:10,920 --> 00:07:17,880
Als laatste neem ik Volt mee, omdat AI een belangrijk Europees component heeft en zij
103
00:07:17,880 --> 00:07:19,560
zich Europees profileren.
104
00:07:19,560 --> 00:07:27,220
Volt benoemt terecht dat AI enorm veel impact gaat hebben op de arbeidsmarkt, maar hun directe
105
00:07:27,220 --> 00:07:32,640
conclusie daaraan, die zij verbinden, dat banen hierdoor gegarandeerd zullen verdwijnen,
106
00:07:32,640 --> 00:07:34,080
daar geloof ik zelf niet in.
107
00:07:34,080 --> 00:07:38,080
De industrialisering en de automatisering hebben laten zien dat de arbeidsmarkt alleen
108
00:07:38,080 --> 00:07:46,080
maar vanuit dat idee pleiten zij dan voor een basisinkomen voor iedereen.
109
00:07:46,080 --> 00:07:49,480
Wil je daar meer over weten, lees wat ze daarover zeggen.
110
00:07:49,480 --> 00:07:56,760
Verder wil Volt ethische kaders ontwikkelen op EU-niveau, maar concrete wetsvoorstellen ontbreken
111
00:07:56,760 --> 00:08:02,120
hier ook. En gezien de Europese AI-wetgeving er al aankomt, is het voor mij ook de vraag
112
00:08:02,120 --> 00:08:10,100
wat voor toegevoegde waarde daar dan nog mogelijk is. Dus ja, als we dan dit al met al zo bekijken,
113
00:08:10,100 --> 00:08:16,640
ja dan valt het wel op dat de meeste partijen wel de risico's van AI benoemen, zoals discriminatie,
114
00:08:16,640 --> 00:08:24,720
schending van grondrechten, maar concrete wetsvoorstellen of aanpakken ontbreken grotendeels.
115
00:08:24,720 --> 00:08:28,960
Partijen als GroenLinks, PvdA, Partij voor de Dieren doen wel concrete voorstellen,
116
00:08:28,960 --> 00:08:32,800
maar die roepen ook vragen op overhaalbaarheid en houdbaarheid.
117
00:08:32,800 --> 00:08:38,400
Wat betreft het benutten van AI-kansen focussen partijen vooral op de zorg en overheid,
118
00:08:38,400 --> 00:08:42,000
maar stimuleringsplannen blijven wat mij betreft heel vaag.
119
00:08:42,000 --> 00:08:47,320
Dus hoe wil de overheid bijvoorbeeld precies de Nederlandse concurrentie-positie in AI versterken,
120
00:08:47,320 --> 00:08:49,200
zoals de VVD bepleit?
121
00:08:49,200 --> 00:08:54,680
Wat mij betreft schenken de meeste politieke partijen verrassend weinig concrete aandacht
122
00:08:54,680 --> 00:09:00,360
van AI. En dat voor een technologie die enorm veel impact gaat hebben op onze economie en
123
00:09:00,360 --> 00:09:07,680
samenleving. Veel mooie woorden, nobele intenties, maar weinig uitgewerkte visies en haalbare wets
124
00:09:07,680 --> 00:09:12,560
voorstellen. Het maakt het lastig voor kiezers, voor mij in ieder geval wel, om te beoordelen
125
00:09:12,560 --> 00:09:19,000
welke partijen AI om een verantwoorde en effectieve manier willen aanpakken. Hier valt dus nog veel te
126
00:09:19,000 --> 00:09:23,040
winnen voor de politiek wat mij betreft. Lees voor de volledigheid de programma's van de partijen
127
00:09:23,040 --> 00:09:28,720
je door. Ik heb er natuurlijk ook een selectie uit gemaakt. Je vindt de verwijzingen ervan in
128
00:09:28,720 --> 00:09:33,520
de show notes. Dank je wel weer voor het luisteren naar deze aflevering van RTW Live.
129
00:09:33,520 --> 00:09:36,520
en vergeet je niet te abonneren en mis je geen aflevering.
130
00:09:36,520 --> 00:09:38,520
131
00:09:38,520 --> 00:09:40,520
132
00:09:40,520 --> 00:09:42,520
133
00:09:42,520 --> 00:09:44,520
